"Ιητε Δήλιε Απόλλωνα! Τα σπαρμένα νησιά με τα πλήθια ζωντανά, σπιτοχτίσαν και πήραν την ξακουστή Δήλο. Τους έδωκε ο χρυσομάλλης Απόλλωνας της Αστερίας το κορμί κατοικιά τους." 

Πίνδαρος, παιάνας

Φθάσαμε στη Δήλο ένα πρωινό του Μάη, σαλπάροντας από το λιμάνι της εκμαυλίστριας Μυκόνου με ένα μικρό καίκι για να εξαγνιστούμε στο Απολλώνειο φώς που σύμφωνα με τη Ν.Α.Σ.Α, η Δήλος είναι το νησί με τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια.

Tο τί κόσμος πέρασε από εδώ και το τί χρήμα, μας το μαρτυρούν αφ΄ενός τα υπέροχα ευρήματα που φυλλάσσονται στο εκεί Μουσείο της, σε μια από τις καλύτερες συλλογές στον κόσμο, ψηφιδωτά ,επιτύμβια αγάλματα, κοσμήματα, γλυπτά, αγάλματα αφιερωμένα από τους κατοίκους στο Θεό Διόνυσο καθώς και τα λιοντάρια αφιέρωμα των Ναξίων κ.ά. και αφ΄ετέρου τα σωζώμενα ερείπια  των ναών του θεού Απόλλωνα και της αδελφής του Αρτέμιδος, των διώροφων και τριώροφων σπιτιών τους που έφθαναν τα 200 και 300 τμ. ,σε αρκετά δε από αυτά υπήρχαν τα αγάλματα των ιδιοκτητών τους στην είσοδο για να υποδέχονται τους επισκέπτες, τα δημόσια κτίρια, η αγορά, ο ιππόδρομος, το στάδιο, οι παλαίστρες και το θέατρο των 5000 θεατών.

Αυτός ο πλούτος όμως  όπως πάντα γίνεται, προσέλκυσε επίσης συμφορά, καταστροφή, δουλεία και απώλεια ανθρώπινων ζωών σε τέτοιο βαθμό που τελικά η Δήλος ερημώθηκε και παρέμεινε έτσι τις δύο τελευταίες χιλιετίες.

 Η γεωγραφική της θέση προσέλκυσε το ενδιαφέρον των αρχαίων Ελλήνων, όπως και άλλοι τόποι που κατέχουν γεωμετρικά σημαντικές θέσεις στην περίτεχνη μαθηματική τους προσέγγιση στη Γεωγραφία, όπως οι Δελφοί. Εγινε Θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο και πέρασαν από εδώ από την 3^η χιλιετία π.χ.και μετά  Κάρες, Μυκηναίοι, Αχαιοί, ‘Ιωνες και φυσικά Αθηναίοι οι οποίοι περισσότερο από όλους διεκδίκησαν τον έλεγχο του νησιού αντιλαμβανόμενοι την αξία της της θέσης της ανάμεσα σε Αίγυπτο, Συρία, Μ.Ασία. Συγκέντρωνε 27.000 κάτοικους από όλο τον γνωστό κόσμο της αρχαιότητας. Εγινε μεγάλο εμπορικό κέντρο με πολύ μεγάλη συρροή χρημάτων που εκμεταλλεύονταν οι Αθηναίοι.Τον 4ο αιώνα π.Χ., στον ναό του Απόλλωνα στη Δήλο, φυλάσσονταν οι θησαυροί της συνομοσπονδίας των ελληνικών πόλεων-κρατών κάτω από την ηγεσία της Αθήνας. Εκεί φυλασσόταν το τεράστιο ποσό των εισφορών των συμμάχων και εκεί γίνονταν οι συναντήσεις των αντιπροσώπων Το θυσαυροφυλάκειο αυτό το πήραν οι Αθηναίοι και το χρησιμοποίησαν τάχα για την αποπεράτωση της Ακρόπολης των Αθηνών. Και για να έχουν τον πλήρη έλεγχο το 540 π.χ ο Τύραννος Πεισίστρατος μετά από δήθεν Δελφικό χρησμό επέβαλε εξαγνισμό στη νησί θεσπίζοντας νόμο σύμφωνα με τον οποίο δεν μπορούσε κανείς να γεννηθεί ή να πεθάνει στο ιερό νησί. Προχώρησαν στην κάθαρσή της, δήθεν λόγω ευσέβειας και άνοιξαν όλους τους τάφους και μετέφεραν οστά και κτερίσματα απέναντι στο νησάκι Ρήνεια όπου τα έθαψαν σε κοινό λάκκο. Απο τότε κανείς δεν γεννήθηκε ούτε πέθανε στο ιερό νησί. Οι Δήλιοι έγιναν απάτριδες αφού οι Αθηναίοι εξόρισαν όλο το ντόπιο πληθυσμο που καταφεύγοντας στην Μ,Ασία κατεσφάγησαν. Τον 19^ο αιώνα με τις ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνων η Δήλος βγήκε πάλι από την αφάνειά της.

Αλλά γιατί θεωρείτο «ιερό νησί»?

Η γενέτειρα του Απόλλωνα πριν ονομαστεί Δήλος (ορατή),ήταν ένας πλωτός περιπλανώμενος βράχος που ονομαζόταν «Ορτυγία» (νησί των ορτυκιών) ή Αστερία, ή ‘Αδηλος (αόρατη), που ο Ποσειδώνας μετά από εντολή του Δία τον έδεσε στο απόλυτο κέντρο του βυθού σε σχέση με τη θέση του, με 4 στήλες διαμαντένιων αλυσίδων, λόγος που

πολλοί κυνηγοί θησαυρών έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να τις ανακτήσουν. Η Λητώ κυοφορούσα  τον Απόλλωνα το γιο του Δία και την Αρτεμη ,κυνηγημένη από την Ηρα που με την τρομερή  ζήλεια της δεν την άφηνε να γεννήσει πουθενά, ώθησε τον Δία να κάνει έκκληση στον αδελφό του, τον Ποσειδώνα, να τους βοηθήσει να βρουν ένα μέρος κάπου στη θάλασσα, όπου η Λητώ θα μπορούσε να ξεκουραστεί και να γεννήσει τα παιδιά  του και συγχρόνως παρήγγειλε  στον Ήφαιστο ένα τεράστιο περιδέραιο από μάλαμα και κεχριμπάρι ως δώρο για να την κατευνάσει.                                                           Έτσι στην Άδηλο δίπλα σε μια λίμνη γέννησε η Λητώ τον Απόλλωνα και την Αρτεμη και το νησί μετονόμαστηκε σε Δήλος (ορατή, φωτεινή) .

Αφουγκράζομαι το βουητό της αρχαίας ένδοξης πόλης και οραματίζομαι τον Απόλλωνα με τη λύρα του, που με τη μουσική του μάγευε θεούς και ανθρώπους πάνω σε ένα πανώριο άρμα ζεμένο με εφτά ολόλευκους κύκνους να διασχίζει τον ουρανό.

Να πάτε!